به گزارش ریاح نیوز، مطالعه‌ای جدید که توسط دانشمندان دانشگاه سائو پائولو (USP) انجام شده است، نشان می‌دهد که تخریب جنگل‌های آمازون نقش بسیار برجسته‌ای نسبت به تغییرات اقلیمی جهانی در خشک‌تر شدن این منطقه ایفا می‌کند. این تحقیق برای نخستین بار سهم دقیق تخریب جنگل‌ها در مقابل گرمایش و کاهش بارندگی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی را تفکیک و اعلام کرده است که حدود ۷۴.۵ درصد کاهش بارندگی در فصل خشک و ۱۶.۵ درصد افزایش دمای مشاهده‌شده در آمازون به‌طور مستقیم به‌دلیل تخریب جنگل‌هاست.
در طول سال‌های اخیر، بارش در فصل خشک به‌طور متوسط هر سال ۲۱ میلی‌متر کاهش پیدا کرده که ۱۵.۸ میلی‌متر این کاهش ناشی از از بین رفتن پوشش جنگلی است. به موازات این کاهش بارندگی، دماهای حداکثری بیش از ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش داشته‌اند که بخش قابل‌توجهی از این افزایش به علت حذف جنگل‌هاست. این یافته‌ها اهمیت بسیار زیاد حفظ جنگل‌های آمازون را برای تعادل آب‌وهوایی منطقه نشان می‌دهد.
نکته مهم دیگری که این مطالعه به آن اشاره دارد، تأثیرات شدید اولیه تخریب جنگل است؛ یعنی در اولین مراحل از بین رفتن جنگل‌ها، زمانی که تنها ۱۰ تا ۴۰ درصد از پوشش جنگلی حذف شود، بیشترین تغییرات محلی در بارش و دما رخ می‌دهد. این به آن معناست که حتی برش‌های کوچک و ابتدایی جنگل تأثیرات منفی بسیار بزرگی بر تعادل آب‌وهوایی منطقه دارد و قابل چشم‌پوشی نیست.
جنگل‌های آمازون نه‌تنها ذخیره‌کننده کربن هستند، بلکه نقش حیاتی در تولید رطوبت و بارندگی ایفا می‌کنند. ریشه‌های عمیق درختان و سطح وسیع برگ‌ها، سیستم تبخیر و تعرق پیچیده‌ای را ایجاد می‌کند که به «رودخانه‌های پرنده» معروف است و آب را به نقاط دوردستی ازجمله زیست‌بوم خشک‌تری همچون سرادو می‌رساند. با حذف جنگل‌ها این سیستم مختل و میزان بارش کاهش پیدا می‌کند، فصل خشک طولانی‌تر و شرایط برای آتش‌سوزی مهیا می‌شود.
براساس داده‌های «مپ‌بیوماس MapBiomas»، از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۲۳، حدود ۱۴ درصد از پوشش جنگلی آمازون برزیل (معادل ۵۵۳ هزار کیلومتر مربع نزدیک به‌اندازه کشور فرانسه) از بین رفته که این اقدام بیشتر به‌منظور ایجاد مراتع انجام شده است. اگرچه نرخ تخریب جنگل در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده، آتش‌سوزی‌های گسترده و تخریب ناشی از آن همچنان یک تهدید بزرگ باقی مانده است.
طبق تحقیق صورت گرفته، افزایش قابل‌توجه گازهای گلخانه‌ای همچون دی‌اکسیدکربن و متان طی ۳۵ سال گذشته نیز مورد بررسی قرار گرفت و روشن شد که بیش از ۹۹ درصد این افزایش حاصل انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهانی است. هرچند تخریب جنگل توانایی جذب کربن توسط اکوسیستم را کاهش می‌دهد، اما میزان افزایش گازهای گلخانه‌ای در منطقه بیشتر بازتاب‌دهنده بار جهانی است.
پیش‌بینی روندها بیان می‌کند که در صورت ادامه تخریب جنگل‌ها، بارش فصل خشک باز هم کاهش و دما افزایش پیدا می‌کند که این موضوع خطر خشکسالی و آتش‌سوزی‌های گسترده را افزایش می‌دهد. تخریب جنگل همچنین تأثیر منفی بر سیستم بارشی موسمی در آمریکای جنوبی دارد که پیامدهای جدی برای کشاورزی، شهرها و تاب‌آوری جنگل در رویارویی با شرایط اقلیمی نامساعد دارد.
این پژوهش ابزار عددی دقیقی را برای تصمیم‌گیرندگان فراهم می‌کند تا بتوانند سهم تغییرات محلی ناشی از تخریب جنگل را از تغییرات جهانی جدا و برنامه‌های حفاظت از جنگل‌ها و احیای مناطق تخریب‌شده را با دقت بیشتری پیاده‌سازی کنند. پیام روشن آن اینکه حفاظت از هر هکتار باقی‌مانده از جنگل آمازون و بازگرداندن عرصه‌های آسیب‌دیده، مزایای فوری و ملموسی در تعادل بارشی و دمایی منطقه دارد.
این نتایج اهمیت حیاتی حفظ جنگل‌های آمازون را نشان می‌دهد و تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران را به اقدام فوری برای جلوگیری از تخریب بیشتر و احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده تشویق می‌کند. هر هکتار جنگل که حفظ شود، مزایای بزرگ اقلیمی و زیست‌محیطی دارد که نه‌تنها به نفع آمازون، بلکه برای کل کره زمین مهم است. این مسئله به‌ویژه در آستانه برگزاری اجلاس جهانی COP30 در شهر بلم برزیل اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
پایان خبر/۱۱
